Blog

Maagd

Jezus werd geboren in het gezin van Maria en Jozef. Maar Jozef was niet de vader. Ai! Er werd gezegd dat Maria zwanger werd terwijl ze nog steeds maagd was. Het zou zijn gebeurd door de heilige Geest van God. Mooi verhaal. Maar wie gelooft dat?
Laten we even aannemen dat het er later bij verzonnen is. Dan was Jezus dus eigenlijk een gewone jongen. Wel iemand die bewondering oogst door alles wat hij zei en deed. Maar zulke mensen zijn er meer. Want dat zou dan de moraal zijn van het kerstfeest: als wij maar doen als Jezus (en al die andere goede mensen), dan wordt het misschien nog wat met onze wereld.
Ik geloof daar niet in. Te vaak is het geprobeerd, te vaak is het mislukt. Alleen wanneer God zijn beloften waarmaakt, is er hoop voor onze wereld. En dus is voor mij het wonder van Kerst dat daar nu eens niet een gewone jongen werd geboren, maar Gods eigen unieke Zoon. Geboren uit een maagd. Want niet wij mensen waren daar bezig, maar Gods heilige Geest.
Nee, dat klinkt niet normaal. Het is ook niet normaal. Dit is het wonder van Gods goedheid. Het is zeker een feestje waard: we zijn niet langer overgeleverd aan de welwillendheid van mensen maar aan de genade van onze hemelse Heer. Beter kun je het niet krijgen.

Kornelis Harmannij

Moeder

Heeft God ook vrouwelijke eigenschappen? Kan Hij voelen wat een moeder voelt? De vraag stellen is haar beantwoorden. Tenminste als je aanvaardt dat Hij de Schepper is van alles. Hij is de grote Ontwerper, de Uitvinder, de Maker. Hij bedacht de mensen, Hij bedacht het onderscheid tussen mannelijk en vrouwelijk, Hij vormde de eerste vrouw en bracht haar als een bijzondere gift naar Adam. Dus hoezo zou Hij niet weten wat vrouwen beweegt? Hij heeft die beweging zelf in gang gezet.
Er zijn veel mensen, zowel mannen als vrouwen, die zich speciaal verwant voelen met Maria, de moeder van Jezus. Dat is niet verwonderlijk. Ze heeft in het kerstverhaal een ereplaats. In de Bijbel wordt met respect over haar geschreven. Maar het zou onjuist zijn om te denken dat we haar voorspraak en bemoeienis niet kunnen missen, omdat zij iets zou hebben wat God ons niet geven kan.
Onder de mensen geldt dat mannen aanvulling nodig hebben. Een vrouw verrijkt hun leven. Maar onze God heeft geen aanvulling nodig. Weliswaar wordt over Hem gesproken als een ‘Hij’, maar dat is niet omdat Hij enkel het mannelijke zou kennen, en alles wat vrouwelijk is zou missen. God is in zichzelf compleet. Je mag er op rekenen dat Hij weet wat liefde is, dat Hij zorgen kan, dat Hij mededogen kent, dat Hij geduldig kan zijn. Hij kan voelen wat jij voelt. Hij kent je door en door. Alsof Hij je moeder was.

Kornelis Harmannij

Vader

Wij mogen God ‘Vader’ noemen. En Hij vindt dat goed. Daarmee neemt Hij een zeker risico. Want vaders kennen wij in soorten. Er zijn lieve vaders, maar ook harde. Er zijn begripvolle vaders, maar ook eigenzinnige. Er zijn zorgzame vaders, maar ook vaders die regelmatig klappen uitdelen. Er zijn respectvolle vaders, maar ook vaders die grenzen overgaan. En dan heb je nog de afwezige vaders. Met welke vader zullen wij God vergelijken?
Misschien is dat één van de redenen waarom het voor de komst van Jezus niet gebruikelijk was om God zo aan te spreken. Jezus was de eerste die het met regelmaat deed. Logisch: Hij is de Zoon. Maar bijzonder is dat Hij ons leerde om het Hem na te doen. En dan dus echt op zijn manier, zoals Hij met zijn Vader omging. Die hartelijke band tussen Vader en Zoon, die vertrouwelijkheid, mogen we ons eigen maken. Wil je weten wie God als Vader is, kijk dan eerst goed naar zijn Zoon.
Meet God daarom niet af aan de vaders die wij kennen. Doe het liever andersom: leer van God wat je van een vader mag verwachten. Ook wanneer je zelf vader bent en op zoek naar een goede invulling van die rol. Wanneer jij met je kinderen omgaat zoals God met zijn Zoon, zullen je kinderen je respecteren zoals ze God respecteren. Want door jou leerden ze hun Vader kennen.

Kornelis Harmannij

Massa

Massa trekt. Als ergens veel mensen staan, raak je nieuwsgierig. Daar gebeurt het, daar moet je zijn! Massa geeft een sterk gevoel. In je eentje demonstreren kan, maar een grote optocht krijgt meer aandacht. Een feestje vieren lukt wel met z’n twee, maar met een massa gaat het pas echt los. Een handjevol kerkgangers is genoeg om de deuren voor te openen, maar een kerk vol mensen maakt meer indruk.
Massa kan je ook benauwen. Wanneer je moet dringen voor een plaatsje. Wanneer iedereen het goed lijkt te hebben met elkaar, maar jij valt daar buiten. Wanneer je achteraan moet sluiten in een eindeloze rij. Wanneer je behandeld wordt als een nummer. Een mens kan zich verloren voelen in de massa.
Bijzonder is daarom wat over Jezus wordt verteld. Hij trok massa’s mensen. Een openluchtdienst met duizenden deelnemers was geen uitzondering. Maar evengoed vond Hij tussen die enorme aantallen de eenling die zijn hulp nodig had. Veel wonderverhalen gaan over mensen die niet opvielen in de massa en toch door Jezus werden opgemerkt.
Want zo is God. Hij verzamelt een kerk wereldwijd, door alle tijden heen. Het wordt een massa die niet te tellen is, zoveel. Evengoed belooft Hij je persoonlijk te kennen. Je bent voor Hem geen nummer maar een naam. Een naam die precies typeert wie je bent. Hij kent jou als geen ander. Hij weet wat jij nodig hebt en zal erin voorzien. Zo deed zijn Zoon, en zo doet de Vader.

Kornelis Harmannij

Dankdag

De eerste woensdag van november is traditioneel ‘dankdag’. Aan het einde van het oogstseizoen beseffen we hoe rijk we zijn. Er is weer genoeg te eten voor iedereen.
Ook beseffen we hoe afhankelijk we zijn. Want als er eens een jaar niets zou groeien, zouden we het niet overleven. Een misoogst betekent hongersnood. Gelukkig zijn echte misoogsten in Nederland zeldzaam. Maar toch. We leven van graan, aardappelen, groente en fruit die ieder jaar opnieuw geteeld en geoogst moeten worden. En die in de tussentijd moeten groeien. Dat gaat niet zomaar. We hebben daarom ieder jaar reden om dankbaar te zijn voor wat we mogen oogsten en eten.

Maar ‘dankdag’ betekent nog iets anders. Het betekent ook dat we onze dankbaarheid adresseren aan de God die alles maakte en nog steeds alles onderhoudt. Het is zijn levenskracht die alles doet groeien. Het is zijn goedheid die ons doet leven.
We zijn ons daar niet altijd van bewust. Het is zo gewoon geworden. Je kunt er op rekenen: stop een graankorrel in de grond en er komt vanzelf een halm en een aar tevoorschijn. We beleven het nauwelijks als een wonder, want het gebeurt elke keer opnieuw.
In werkelijkheid is het een bewijs van Gods betrouwbaarheid. De Schepper van deze wereld is geen machthebber van de willekeur. Hij geeft stabiliteit. Je kunt op Hem rekenen. Hij ondersteunt ons leven steeds maar door. Het is goed om van Hem afhankelijk te zijn. Het is goed om Hem te danken.

Kornelis Harmannij

Crisis

Bankencrisis, huizencrisis, vluchtelingencrisis, klimaatcrisis, stikstofcrisis, PFAS-crisis. Het stapelt zich maar op. Wat moet een mens ermee?
Zie het als een afrekening. Dat is namelijk de betekenis van het oude (Griekse) woord ‘crisis’. Je hebt jarenlang op een bepaalde, misschien niet altijd verstandige, manier geleefd. Je wilde niet weten van eventuele schade die je ermee aanrichtte of mogelijke problemen die je ermee veroorzaakte. Tot je op een gegeven moment de rekening gepresenteerd krijgt. Dan is het crisis.
‘Crisis’ is ook een woord uit de Bijbel. Meestal wordt het vertaald als ‘oordeel’. God beoordeelt mensen en doet hen recht. Ja, dat kan beangstigend zijn. Wie zich van God of gebod niets aantrok en alleen deed wat hem zelf goed uitkwam, moet daar ooit voor boeten. Dat zal niet meevallen.
Toch is het vooral iets om naar uit te kijken. Want de crises die wij veroorzaken en die nu over ons heen vallen zijn vaak blind in hun uitwerking. De mensen die erdoor getroffen worden zijn niet altijd de mensen die schuldig zijn. De grootste veroorzakers ontspringen nogal eens de dans. Dat zal bij Gods oordeel anders zijn. De mensen die zijn goede gaven hebben misbruikt, gaan dan niet langer vrijuit. Maar wie met al zijn problemen bij God aanklopt om hulp, wordt in genade ontvangen en getroost.
Reden genoeg om ons nu al door God te laten leren. Na zijn ‘crisis’ zal er geen crisis meer zijn. Dan heerst enkel de vrede.

Kornelis Harmannij

Vrede

Het diepste geluk is voor mij de ervaring van vrede. Vrede houdt in dat de verhoudingen goed zijn: de verhouding met God, met de mensen om je heen en met je leefwereld. Er is onderling begrip, vertrouwen en waardering.
Vrede vraagt wel dat je bereid bent om jezelf toe te vertrouwen aan de ander, jezelf aan te passen aan de ander. Veel mensen durven dat niet of willen dat niet. Zij zoeken hun geluk liever in een beleving waar je geen anderen voor nodig hebt. Drank en drugs zijn daarvan het ultieme voorbeeld. Maar ook zonder dat merk je hoe sommigen nauwelijks geïnteresseerd zijn in anderen. Ze gaan voor de persoonlijke kick.
Zulk gedrag verstoort de vrede. Vrede met God? Ik zoek het zelf wel uit. Vrede met de mensen om me heen? Die zitten me meestal in de weg. Vrede met mijn leefwereld? Ik pak wat ik nodig heb en gooi van me af wat ik niet wil.
Word je er gelukkiger van? Niet echt. Want kicken zonder vrede maakt je vooral rusteloos. Je botst met alles en iedereen.
Terecht daarom dat onze God veel werk maakt van vrede. Zijn Zoon Christus Jezus zette zich in om ons bij zijn Vader terug te brengen. Ook leerde Hij ons weer wat echte liefde is. Zelfs belooft Hij eenmaal alles nieuw te maken. Er is hoop voor onze wereld! Zo komt er weer ruimte voor vrede en voor het diepe geluk dat daarbij hoort.

Kornelis Harmannij

Druk

De vakanties zijn voorbij, de agenda stroomt weer vol. Nog even en we zijn weer druk, druk, druk. Te druk eigenlijk, vinden veel mensen. Ze raken oververmoeid en voelen zich opgebrand.

Vreemd eigenlijk: groeiende welvaart en inzet van nieuwe technieken hebben niet geleid tot minder druk op ons bestaan. Het lijkt zelfs alsof het alleen maar erger is geworden.

Zou de oorzaak ook bij onszelf kunnen liggen? We willen graag meer, groter, krachtiger, verder, heftiger, hoger. Maar we weten nauwelijks meer waarom.

Toen God de mensen schiep, maakte Hij hen op de groei. Zeker. Stilstand is nog nooit Gods ideaal geweest en hoeft dat ook voor ons niet te zijn. Maar wel gaf Hij ons een kader mee. We mochten ons ontwikkelen om deze wereld te ontwikkelen, zodat het iets moois zou worden voor Hem.

Dat laatste zijn we een beetje kwijtgeraakt, is mijn indruk. Dan wordt die ingeschapen prikkel om te groeien tot een prikkel vol onrust. Een onrust die nooit bevredigd wordt maar je wel steeds verder opjaagt.

Laten we daarom terugkeren naar het doel waarvoor we gemaakt zijn: deze wereld ontwikkelen tot iets moois waar de Schepper met plezier naar kijken kan. Je zult merken dat er dan veel is dat niet meer zo nodig hoeft. Je kunt je concentreren op de dingen die er werkelijk toe doen. Want God stelt niet zulke hoge eisen als wij. Hij gunt ons vrede en ontspanning. Zodat we in alle rust kunnen groeien, naar Hem toe.

Kornelis Harmannij

Beter

Zijn christenen betere mensen dan anderen? Ben ik beter dan mijn buurman die niets heeft met kerken of geloven? Ik zou het niet durven beweren. Liever beken ik dat zoveel tekort schiet dat ik het niet aandurf zonder de genade van God. Daarom komen christenen naar de kerk: niet om te laten zien dat zij betere mensen zijn, maar om te erkennen dat alleen God goed is.

Het heeft geen zin om op anderen neer te kijken. Kijk liever op naar God en Christus Jezus. Het heeft geen zin om minachtend te doen over anderen als zij falen. Spreek liever over de God die mislukte mensen weer tot leven brengt.

Heb ik dan helemaal geen mening over anderen, ongelovig of anders gelovig? Natuurlijk heb ik dat. Wat ik van anderen hoor of zie kan me blij maken, of juist kwaad. Misschien dat ik ze dat nog durf te vertellen ook. Maar het komt mij niet toe om een algehele beoordeling van iemand te geven. Dat recht heeft onze God alleen. Hij die de mensen heeft gevormd en die weet wat hen beweegt. Die doorziet wat echt is of nep.

Het mooiste is daarbij dat Hij bereid is om veel door de vingers te zien. Nee, Hij praat wat kwaad is niet goed. Maar wie kwaad doet mag altijd bij Hem aankloppen om vergeving. Daar is Hij goed in. Beter dan ik. Ik durf zelfs te zeggen: beter dan alle mensen. Hij wel.

Kornelis Harmannij

ZELF DOEN

Onze kleindochter van twee kan het pittig zeggen: ‘zelf doen’. Of het nu gaat om het aantrekken van haar jas, het doen van ontdekkingen of het nemen van beslissingen: zelfstandigheid is haar lief. Gelijk heeft ze. Het hoort bij een gezonde ontwikkeling. Het gaat pas mis wanneer ze denkt dat ze ook werkelijk niemand anders nodig heeft en dat ze dus niet hoeft te luisteren naar wat haar ouders zeggen. Dan moeten vader en moeder soms even ingrijpen. Dan gaan zij het ‘zelf doen’.
In de verhouding tussen God en ons werkt het niet veel anders. De Schepper heeft ons zo gemaakt dat we ons zelf kunnen ontwikkelen, zelf kunnen nadenken en zelf beslissingen kunnen nemen. Je hoeft niet bij elke keuze die je maakt eerst de Bijbel te bestuderen om die ene optie te vinden die in dit geval Gods wil zou zijn. Hij gunt ons veel vrijheid!
Het gaat pas mis wanneer mensen denken dat ze ook werkelijk zonder God kunnen en dat ze dus niet naar Hem hoeven luisteren. De schadelijke gevolgen zien we overal om ons heen.
Onze hemelse Vader zag zich daarom genoodzaakt om het ‘zelf te gaan doen’. Hij zette daarvoor zijn enige echte Zoon in: Christus Jezus nam het van ons over.
Nu hebben wij weer de keus. We kunnen eigenwijs blijven en daarmee vastlopen. Of we kunnen ons schikken naar deze Heer en zo onze vrijheid behouden.
Onze kleindochter begint het al te leren. U ook?

Kornelis Harmannij